انواع جنس قابلمه | معرفی و انتخاب بهترین قابلمه

مقدمه :

سالم ترین قابلمه کدام است ؟

زندگی ماشینی و مدرن امروزی در کنار فواید و نوآوری های بی شماری که برای انسان ها داشته  ممکن است مسائلی را برای انسان نیز پیش آورد كه باعث برهم زدن آسایش و آرامش و بروز بیماری های جسمی و روحی زیادی می شود  و یکی از دلایل بیماری ها را می توان استفاده از ظروف نامناسب پخت و پز دانست .که جنس و نوع ظرف علاوه براین که در طعم و مزه‌ی غذا اثر بسزایی دارد می تواند به عاملی برای سلامتی و یا بیماری فرد تبدیل شود و یک انتخاب صحیح موجب می شود تا سلامتی و کارایی را همزمان داشته باشیم و از خوردن غذا لذت كافی را ببریم.

سایت ایران قابلمه پس از بررسی و مشاهده وجود اطلاعات پراکنده و گاها غلط در مقالات معرفی ظروف در سایت ها، لازم دانست تا دراین مقاله به صورت تخصصی و جامع، انواع ظروف پخت و پزرا بررسی کرده تا شما عزیزان بتوانید با داشتن اطلاعات کامل و صحیح ظروف مورد نیاز خود را انتخاب کنید.

اگر به سلامتی خانواده اهمیت می دهید و می خواهید اطلاعات کامل و جامعی از انواع ظروف پخت و پز داشته باشید تا بتوانید انتخاب های صحیحی را در هنگام تهیه ظروف پخت و پز و طبخ غذا داشته باشید پشنهاد می کنم تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.

1: ظروف سفالین یا گلی:

ظروف گلی یا همان سفالین یکی از قدیمیترین ساخته های بشر است که سفالگر به وسیله چرخ سفالگری به گل شکل می دهد و بعد از این مرحله در یک یا دو مرحله پخت و رنگ آمیزی می شود. این ظروف به دو دسته لعاب دار و معمولی تقسیم می شوند که سهم ظروف سفالین لعابدار در انتخاب مردم بیشتر از ظروف سفالی بدون لعاب می باشد. ظروف سفالی قدیمی در دنیا بسیار ارزشمند هستند و قدیمیترین این ظروف در ایران مربوط به هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح می باشند که باستان شناسان ایرانی از گنج دره در استان کرمانشاه به این ظروف سفالی باستانی دست پیدا کرده اند.

انواع و اسامی ظروف سفالی:

ظروف سفالی لعابدار:

کاربرد لعاب برای گرفتن خلل و فرج،استجکام و زیبایی می باشد برای ایجاد لعاب روی این ظروف از دو نوع لعاب قلییایی و سربی استفاده می شود .

لعاب قلیایی شامل شصت درصد شیشه قلیایی(شیشه قلیایی از ترکیب یک دوم پودر سیلیس و یک دوم خاکستر خشک شده گیاه اشنون بدست می آید.)، بیست و پنج درصد سیلیس خام و پانزده درصد بلور یا شیشه خورده یعنی شیشه ای که یک بار حرارت دیده و پخته شده است.

لعاب سربی نیز از ترکیب چهل درصد اکسید سرب، چهل درصد شیشه خورد شده و بیست درصد سیلیس خام تشکیل می شود و استفاده از آن به هیچ وجه توصیه نمی شود .همچنین برای رنگ قرمز به لعاب ها اکسید آهن، قهوه ای اکسید منگنز، لاجوردی اکسید کبالت، سفید اکسید قلع و فیروزه ای اکسید مس اضافه می شود و از ترکیب این اکسید ها نیز رنگ های دیگر شکل می گیرد.

معمولا ظروف کوچک را  درون لعاب آماده شده می کنند و اگر اندازه ظرف بزرگتر از مخزن لعاب باشد آن را روی مخزن لعاب قرار می دهند و از بالا لعاب را بر روی آن می ریزند تا ظرف لعاب را جذب کند و بعد از آن در دمای بین 950 تا 1100 درجه سانتیگراد پخت می کنند.

ظروف سفالی رنگی و گلدار:

در کل دو روش کلی برای رنگ آمیزی سفال و جود دارد که اگر این رنگ آمیزی ها بر روی لعاب قرار گیرد به آن رو رنگی می گویند و اگر در زیر لعاب قرار بگیرد به آن زیر رنگی می گویند.

در روش نقاشی زیر رنگی بعد از پخت سفال طرح ها و رنگ های مورد نظر را که از اکسید فلزات مختلف به دست می آیند را بر روی سفال منقوش می کنند و بعد از آن یک لایه لعاب بی رنگ بر روی آن می دهند تا به این شکل نقاشی های انجام شده زیر لعاب قرار بگیرند و به این وسیله حفظ گردند.و حدود 10 ساعت در دمای 1000 درجه سانتی گراد دوباره پخت می گردد و ظرف آماده مصرف می شود.

در روش نقاشی رو رنگی نقاشی ها بر روی لعاب قرار می گیرند و بعد از رنگ آمیزی در دمایی بین 400 تا 800 درجه سانتیگراد حدود 8 ساغت پخت می شوند و بعد از این مرحله آماده استفاده می باشند.

ظروف سفالی خام یا ساده:

این دسته از ظروف از خاک رس تشکیل می شوند و به همین دلیل که دارای ماده اولیه ارزان می باشند و در تولیدشان ازعناصر مضر استفاده نمی شود و همچنین به دلیل این که از جنس خاک و کاملا طبیعی هستند سازگاری خوبی با بدن انسان دارند. این ظروف مانند ظروف سرامیکی و ظروف سنگی مناسب برای پخت انواع خورشت ها آبگوشت ها و دیزی ست  که عطر و مزه فوق العاده ای را به غذا می بخشد و برای دم کردن برنج یا سرخ کردنی ها تقریبا غیر قابل استفاده است.

مزایا خواص و فواید ظروف سفالی:

نقل شده است که پیامبر گرامی اسلام در این باره می فرمایند:

«خداوند به زندگی كسانی كه اكثر ظروف غذای آنان گلی است، بركت می‌دهد»

برترین مزیت این ظروف این است که می تواند عطر و طعم خوبی به غذا بدهد و یک حس نوستالژیک را برای مصرف کننده به ارمغان می آورد ضمنا استفاده از این ظروف برای حمل و نگهداری آب بسیار عالی می باشد.

مضرات و معایب ظروف سفالین یا گلی:

اصلی ترین عیب این ظروف این است که هر چقدر هم که این ظروف با کیفیت باشن معمولا بعد از 3 تا 5 بار استفاده دارای خلل و فرجی می شوند که تکه های جامد غذا از آن ها خارج نمی شوند هر چند که با دقت زیادی بشوویید اما باز هم امکان این که مواد جامد در خلل و فرج بماند و تبدیل به یک محل عفونت شود زیاد است و هر چند پس از لعاب دادن این عیب کمتر می شود اما همچنان پا بر جاست.  از دیگر عیوب این ظروف می توان به شکنندگی این ظروف اشاره کرد و یا این که اگر سرد و گرم شوند سریعا ترک بر می دارند.

ضمنا لعاب این ظروف باید بدون اکسید فلزات باشد و ما توصیه می کنیم که فقط از ظروفی که لعاب قلیایی دارند استفاده شود و هیج رنگی در آن ها اضافه نشده باشد.

نتیجه گیری:

در جمع بندی استفاده از این ظروف به نظر می رسد که حمل و نگه داری مایعات با این ظروف بهترین گزینه باشد. و از طرفی استفاده از این ظروف برای موارد تزیینی نیز یک انتخاب بسیار شگفت انگیز می تواند باشد.

2: ظروف سنگی :

یکی دیگر از ظروف ارگانیک که خوشبختانه در کشور ایران به وفور یافت می شود ظروف سنگی هستند.

ظروف سنگی معمولا از سنگ معدن سرپانتین ساخته می شوند که رنگ آن ها نیزخاکستری معمولی یا تیره می باشد در هنگام خرید دقت کنید که هر چقدر رگه های موجود در سنگ کمتر باشد کیفیت محصول بالاتر بوده و احتمال شکستن کم می شود دارای خواص زیادی می باشند و در طول پخت و پز مواد معدنی مانند منیزیم و آهن را به غذا اضافه می کنند این ظروف طعم بسیار مطلوبی را نیز به غذا می دهند از نکات منفی استفاده از ظروف سنگی نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1: وزن بالای این ظروف حمل و شستن این ظروف زا تا حدی مشکل می کند

2: با وارد کردن شوک حرارتی ظرف می شکند و مدت زمان زیادی باید صبر کنید تا ظرف سرد شود و بعد آن را بشویید.

3: مورد سوم هم مزیت و هم عیب محسوب می شود و آن این است که شعله باید همیشه کم باشد تا ظرف سنگی آسیب نبیند و همین شعله کم هم باعث حفظ خواص و دادن طعم خوب به غذا می شود.

4: درست کردن غذا های کبابی و یا غذاهایی که باید سریع آماده شوند در این ظروف مشکل می باشد.

5: این ظروف به ضربه بسیار حساس هستند و به راحتی می شکنند

هنگامی که ظروف سنگی را تهیه کردید قبل از اولین استفاده نکات زیر را رعایت کنید.

ابتدا با دستمال نم دار کلیه سطوح ظرف را کاملا تمیز کنید، سپس با روغن دنبه یا جامد و یا حتی روغن مایع و یک دستمال تمیز تمام سطوح داخلی و خارجی ظرف را کاملا چرب کنید سپس تا یک روز بعد از ظرف استفاده نکنید و از روز دوم و بعد از شستن می توانید از ظزوف خود استفاده کنید دوباره توصیه می کنیم که شعله همیشه کم باشد. این ظروف نیز مانند ظروف گلی یا سفالین شما را با چالش شستن مواجه می کنند و هر چقدر هم که سعی در تمیز شستن آن ها بکنید احتمالا مقداری از مواد جامد در خلل و فرج آن ها گیر کنند و بهداشتی بودن این ظروف را زیر سوال می برند

3: ظروف سرامیکی:

معمولا شالوده اصلی ظروف سرامیکی از جنس خاک رس، سیلیس، کوارتز و کائولن است که این ترکیب باعث می شود که جنس این ظروف از ظروف سفالی یا همان گلی سفت تر باشد همچنین در تولید ظروف سرامیکی از قالب استفاده می شود و بعد از پخت اولیه از یک لایه نازک سیلیکات استفاده می شود تا نفوذ پذیری کم شود و سطح هم دارای اصطکاک کمتری نسبت به قبل باشد این ظروف شباهت های بسیار زیادی به ظروف سنگی دارند اما در کل غذا در این ظروف بسیار دیر اماده می شود و مدت زمان زیادی برای گرم کردم اولیه نیاز است.

مزیت این ظروف این است که پوشش آن ها دارای کیفیت بالاتری نسبت به ظروف لعابی است همچنین در مقایسه با ظروف سنگی دیرتر ترک بر میدارد و میشکند اما طعم و عطری که ظروف سنگی به غذا می دهند را این ظروف ندارند ضمنا قابلمه ها و ظروف سرامیکی حتی از ظروف سنگی هم دیرتر گرم می شوند و نیاز به بالاترین زمان برای پخت و پز را دارا می باشند الباقی معایب و مزایای آن ها مانند ظروف سنگی می باشد.

به نظر می رسد این ظروف برای ساخت بعضی از لیوان ها یا پارچ ها و یا کاسه و این قبیل اجناس بسیار مناسب تر باشند تا این که برای پخت و پز مورد استفاده قرار گیرند.

4: ظروف لعابی :

قابلمه ها و ظروف لعابی معمولا از جنس چدن یا سرامیکی هستند که دارای روکشی به نام لعاب هستند.

معمولا ظروفی که ماده اولیه آن ها سرامیکی است دارای لعالی از جنس کوارتز، فلدسپارو احتمالا مقداری اکسید سرب است که این مواد کاملا پودر می شوند و با هم ترکیب می شوند و به صورت یک ترکیب خمیری رقیق در می آیند تا با فرو بردن ظروف در آن این لعاب بر روی آن ها نشسته و بعد از خشک شدن و پخت در کوره ظرف  لعابی تولید شود البته با توجه به خطرات بی شمار اکسید سرب برای بدن امید داریم که این ماده از این محصولات حذف شده باشد تا تهدیدی جدی برای سلامتی به وجود نیاید.

از دیگر ترکیبات لعاب روی این ظروف می توان به ترکیب اکسید سرب و اکسید قلع اشاه کرد که با نام های pbo و sno2 شناخته می شوند و رنگی کدر به لعاب می دهند . لعاب های بی رنگ معمولا از ترکیب سیلیس، کلسیم و خاک چینی تهیه می شوند که به نظر می رسد این ترکیب بهترین ترکیب برای ظروف لعابی باشد و کمترین اثر مخرب را بر بدن داشته باشند همچنین برای زرد شدن لعاب از کرومات سرب استفاده می شود . کاسیوس نیز می تواند رنگی ارغوانی به لعاب ببخشد . برای آبی کردن لعاب از اکسید مس استفاده می شود.

نکات بالا به این دلیل ذکر شد که شما عزیزان به صورت کاملا علمی مشاهده کنید که امکان استفاده از چه عناصر زیان آور و مرگ باری در این ظروف می باشد تا در انتهای این بحث توصیه هایی برای شما داشته باشیم.

می خواهیم با چند مقایسه توضیحات را ادامه دهیم.

1: در بحث لعاب روی ظروف لعابی این نکته را باید مد نظر قرار دهید که در مقایسه با ظروف نچسب لعاب دارای ضعف بهداشتی شدیدی می باشد و از طرفی نچسب بودن ظروف تفلون،گرانیت و یا سرامیکی را دارا نمی باشد.

2: در بحث خراب شدن به نظر می رسد این ظروف کوتاه ترین طول عمر مفید استفاده را دارا می باشند.  همچنین ظروف لعابی  پس از خراب شدن نیز ارزشی نداشته و مانند ظروف آلومینیومی یا تفلون قابلیت فروش ندارند.

3:این ظروف در هنگام ضربه خوردن به شکل ورقه ای (تبله کردن پوشش) دچار جدا شدگی لعاب می شوند

به نظر می رسد با توجه به توضیحات داده شده استفاده از این ظروف برای پخت و پز و یا حتی به عنوان نگهدارانده مواد غذایی کاری کاملا غیر بهداشتی باشد و به هیچ عنوان توصیه به استفاده از این ظروف برای پخت و پز نمی کنیم.

شما عزیزان می توانید از ظروف لعابی فقط برای کاربردهای تزیینی استفاده کنید و توصیه می کنم ریسک ورود عناصر فوق العاده سمی و خطرناک را با خرید این ظروف برای پخت و پز انجام ندهید

5: ظروف و سرویس قابلمه های استیل :

استیل یک نوع فولاد است که با اضافه کردن عناصری به آن خواص متفاوتی را به آن می دهند . به عنوان مثال ترکیب فولاد با نیکل باعث این می شود تا بتواند درجه حرارت های بالایی را تحمل کند و یا با اضافه کردن عناصری دیگر شامل کروم، مولیبدین، وانادیوم،مس، تیتانیوم و غیره استیل را مقاوم در برابر عوامل شیمیایی کرده و یا مقاوم در برابر خش و ضربه می کنند و از طرفی استیل ها زنگ هم نمی زنند که این هم به دلیل همین عناصر است.

ظروف استیل معمولا در اثر ایجاد کشش در ورق های استیل به وجود می آیند. و تولید آن ها نیاز  به تجهیزات پیشرفته تری نسبت به تولید ظروف آلومینیومی دارد از همین رو معمولا تولیدات این دسته از ظروف دارای کیفیت مناسبی می باشند.

آیا قابلمه استیل برای پخت مواد غذایی سالم است ؟

استفاده از این ظروف می تواند یک انتخاب میانه باشد شما می توانید این ظروف را به مدت طولانی استفاده کنید و به راحتی و با هر وسیله ای که دوست دارید بشویید و نگران خش شدن آن نباشید  اما باید به یک نکته توجه کافی داشته باشید و آن این است که این ظروف امتیاز خاصی را برای شما در آشپزی فراهم نمی کنند.

به عنوان مثال انتقال حرارت در این ظروف ضعیف می باشد و معمولا غذا سریع ته می گیرد و  می سوزد و شما باید برای جلوگیری از این اتفاق به طور مداوم غذا را هم بزنید از طرفی شستن آن ها نسبت به ظروف نچسب بسیار چالش برانگیز تر است.

در بعضی موارد اشاره می شود که این ظروف طعم غذا را تغییر نمی دهند زیر دارای پوشش های شیمیایی نیستن که این یک حرف کاملا غیر علمی می باشد . اولا این که استیل هم مانند دیگر فلزات در غذا حل می شود و همانطور که در پاراگراف های قبلی اشاره شد در ترکیب استیل عناصر و فلزات مضری وجود دارند که خود وجود این فلزات سنگین باعث می شود که در استفاده از این ظروف نیز مقداری شک و تردید داشته باشیم.

در انتها به نظر می رسد که ما باید بدانیم که ظروف استیل را می توانیم با جایگزین هایی با قابلیت های بالاتر و بهتر تعویض کنیم. به عنوان مثال استفاده از این ظروف برای پختن خورشت ها و سوپ ها بسیار وقت گیر و اذیت کننده است و به جای آن می توان از ظروف سنگی یا سفالی و حتی ظروف نچسب استفاده کرد برای سرخ کردنی ها نیز این ظروف جایگزین های بهتری دارند و در کل باید قبل از خرید این ظروف بدانیم که هدف از خرید این ظروف چیست

6:ظروف نچسب گرانیتی، تفلون و سرامیکی :

در ادامه می خواهیم به مهمترین و پر استفاده ترین ظروف حال حاضر بپردازیم.

ظروف نچسب به چند دسته اصلی تقسیم می شوند که تمامی آن ها دارای ماده اولیه یکسانی هستند.

این ظروف شامل ظروف تفلون، گرانیتی، سرامیکی و هارد آنودایز هستند.

1:ظروف به اصطلاح تفلون در واقع همان ظروفی هستند که از جنس فلز می باشند( عمدتا از جنس فلز آلومینیوم ) و با یک پوشش نچسب از جنس پلی ‌تترافلوئورواتیلن تشکیل شده اند که تاریخچه تولید آن ها به سال 1983 باز می گردد همچنین تفلون نام یک برند تجاری تولید کننده ظروف آمریکایی است که آقای پلانک به طور تصادفی و کاملا اتفاقی این پلیمر را کشف کرد و نام تفلون را بر این پوشش نچسب نهاد.

2:ظروف گرانیتی که دقیقا همان ظروف تفلون می باشند که فقط به دلیل شکل آن ها به این ظروف گرانیتی می گویند

در حال حاضر ظروف نچسب بیشترین استفاده در طبخ غذا را در سراسر دنیا به خود اختصاص داده اند و مردم تصوراتی را از این ظروف دارند که گاهی اوقات صحیح و گاهی اوقات نادرست هستند، نچسب بودن بسیار زیاد، عدم واکنش شیمیایی با اسید ها و مواد قلیایی،انتقال حرارت قوی، و مقاومت بالا در برابر حرارت این ماده را به مناسبترین گزینه برای پوشش ظروف پخت و پز تبدیل کرده است

 آیا قابلمه تفلون سرطان زاست ؟

تمامی ظروف نچسب از یک ماده شیمیایی به اسم تفلون درست شده اند و این ماده هم به صورت تصادفی در یک آزمایشگاه ساخته شد و در ادامه به تولید انبوه رسید تفلون دارای ملکول های بسیار بزرگی می باشد و این ماده در یک واکنش کامل به وجود آمده است.

در ابتدا باید ذکر کنم که در گذشته در ترکیب پوشش های نچسب از فلزات سنگین نظیر کادمیوم استفاده می شد که هم اکنون این مواد از تفلون حذف شده است و سال های سال است که پوشش های نچسب استاندارد عاری از فلزات سنگین هستند

این ظروف در درجه حرارت های بسیار بالا می توانند از خود گازهای سمی تولید کنند که معمولا این دماها در آشپزخانه اتفاق نمی افتد چون بسیار قبل تر از آن که پوشش نچسب شروع به تولید گاز های سمی بکند غذا کاملا سوخته است.ظروفی که دارای پوشش نچسب می باشند معمولا تا قبل از 340 درجه  تجزیه نمی شوند و حرارت پخت و پز معمولا از 250 درجه تجاوز نمی کند.همچنین طبق آزمایشات گاز متصاعد شده از ظروف تفلون پس از 500 درجه سانتی گراد حرارت به مرگ پرندگان و در دمای 660 درجه می تواند حتی باعث آسیب زدن به انسان شود که امکان رسیدن حرارت به این دما در آشپزخانه تقریبا صفر است.

در مورد وارد شدن پوشش نچسب به داخل بدن باید توجه کرد که ماده تشکیل دهنده کلیه پوشش های نچسب در واقع یک پلیمر به نام پلی ‌تترافلوئورواتیلن است که به  آن PTFE می گویند و این ماده در هنگام تولید بسیار واکنش دهنده است و بعد از پاشیدن بر روی سطح به نظر می رسد که خیلی سخت وارد یک واکنش جدید شود اما به دلیل بعضی از ملاحضات توصیه می شود که این ظروف را بلافاصله بعد از خش افتادن و این که شروع به کندن پوشش می کنند را تعویض کنیم تا از این لحاظ نیز نگرانی خاصی نداشته باشیم.

7 : ظروف آلومینیومی یا روحی :

ابتدا باید مشخص کنیم که ظروف روحی یا رویی چیست ؟

ظروف رویی در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت و خواص بسیار زیادی داشت چون فلز روی جزء معدود فلزاتی است که برای بدن بسیار مفید است و منابع کمی از روی  از طریق غذا وارد بدن می شود روی باعث بهبود عملکرد پانکراس و حافظه می شود و به تنظیم قند خون و جلوگیری از دیابت کمک می کند.

اما نکته اساسی و مهم این است که ظروف رویی دیگر به هیچ وجه تولید نمی شوند و نزدیک به صد درصد ظروف موجود در بازار از جنس آلومینیوم هستند و از گذشته به دلیل شباهت های ظاهری که بین ظروف روی و ظروف آلومینومی بود عموم مردم ظروف آلومینیومی را با همان نام گذشته شناختند و این اشتباه بزرگ در سطح جامعه رخ داد.

اولین بار استفاده از ظروف رویی :

بهتر است دفعه اولی که از این ظروف استفاده می کنیم ابندا درون آن آب را تا سر پر کرده و بجوشانیم و بعد چند قطره آبلیمو داخل آن بریزیم و بعضی افراد هم قبل از این کار داخل ظرف شیر را به جوش می آورند و کاملا داخل آن را شستشو می دهند

خواض و مضرات ظروف آلومینیومی یا روحی :

در بالا مشخص شد که ظروف حال حاضر که عموم مردم از آن ها استفاده می کنند ظروف آلومینیومی است و ظروف روحی یا رویی در بازار به هیچ وجه موجود نمی باشد پس ما در این مقاله سعی می کنیم که مضرات و خواص آلومینیوم را ذکر کنیم

باید به این نکته اشاره کرد که ظروف رویی از جنس آلومینیوم تولید شده اند و حد مجاز ورود آلومینیوم به بدن روزانه حدود 50 میلی گرم می باشد که معمولا این مقدار از منابع دیگر وارد بدن می شود مثلا در بسیاری از داروها می توان مقادیری از آلومینیوم را پیدا کرد .

با توجه به توضیحات بالا و مضراتی که با ورود آلومینیوم به بدن اتفاق می افتد باید سعی کرد که تا حد امکان از ورود آلومینیوم به بدن جلوگیری کرد. ضمنا اکثر ظروف روحی موجود در بازار از ورق هایی تولید می شود که دارای مقادیر بالاتر از حد مجاز سرب می باشند و ضرر ورود سرب به بدن بسیار بالاتر و پر خطر تر از ورود آلومینیوم به بدن است.

پس باید بدانید که ظروف آلومینیومی برای بدن خواصی ندارند و با روش های زیر به شما آموزی می دهیم که چگومه مضرات آن را کم کنید.

1: سعی کنید ظروفی را تهیه کنید که میزان سرب و فلزات سمی موجود در آن از در محدوده استاندارد باشد.

2: از سیم کشیدن داخل ظرف روحی جلوگیری کنید تا همان جرمی که در کف و دیواره ظرف است به نوعی باعث شود که آلومینیوم کمتری وارد بدن شود.

3: از طبخ غذاهای اسیدی و نگه داری آن ها در ظروف آلومینیومی جلوگیری کنید.

4: سعی کنید تا حد امکان برای طبخ غذا از ظروف دیگر استفاده کنید.

8 : ظروف دایکستی یا چدنی :

آیا برای آشپزی قابلمه چدن خوبه ؟

در ایران دو دسته ظروف داریم که به روش ریخته گری مستقیم تولید می شوند که یک نوع آن ریخته گری تحت فشار آلومینیوم است که به آن دایکست می گویند و در ایران به اشتباه به آن چدنی می گویند و نوع دوم که معمولا دارای پوشش نچسب نمی باشند از طریق ریخته گری چدن داخل ماسه به وجود می آیند و این نوع دوم در واقع چدن اصلی می باشد.

معمولا ظروف آلومینیومی که با روش دایکست تولید می شوند در بازار به نام چدن گرانیت در بازار معروف می باشند

مضرات و فواید ظروف چدنی (دایکستی ) :

ظروف چدنی یا در اصل دایکاستی از این جهت که استحکام بالایی دارند از لحاظ مقاومت به تغییر شکل بسیار خوب عمل می کنند و به این راحتی ها تغییر شکل نمی دهند از طرفی دارای عیوبی نیز هستند که به شرح زیر می باشد

1: معمولا دارای مک می باشند و هزینه تولید و خرابی را بالا می برند

2: معمولا در ترکیب ماده اولیه آن ها بعضی از عناصر مانند سرب از حد مجاز بالاتر می باشند.

3: سریعتر سولفاته می شوند و رنگ پشت آن ها سریعتر خراب می شود

9: ظروف پیرکس یا شیشه ای :

ظروف پیرکس عموما از جنس سیلیس هستند و در مقابل شعله مستقیم مقاوم هستند. از طرفی از لحاظ سلامتی به نظر میرسد که جزء بهترین گزینه ها می باشد

مضرات و معایب ظروف پیرکس :

این ظروف دارای ترکیبات سمی نمی باشند و از این لحاظ بسیار مطلوب می باشند و شستشو آن ها هم به شکل کاملی انجام می شود.

مضرات این ظروف شامل این است که انتقال حرارت در این ظروف بسیار ضعیف است و طعم مطلوبی نیز به غذا نمی دهد از طرفی باید مراقب باشید که اصلا این ظروف را سرد و گرم نکنید و ضربه نزنید همپچنین پخت و پز در این ظروف کمی سخت است و برای غذاهای جامد مخصوصا برنج استفاده از این ظروف توصیه نمی شود.

10: ظروف پلاستیکی  و ملامین:

این ظروف به هیچ وجه برای پخت و پز استفاده نمی شوند و نگه داری مواد غذایی گرم در آن ها نیز توصیه نمی شود و اصلا در بحث ما جایگاهی برای ایم ظروف وجود ندارد. همچنین ظروف ملامین نیز دارای روکشی از مواد حلقوی یا آروماتیک می باشند که به تدریج کنده می شوند و برای سلامتی مضر است

در کل این ظروف را فقط برای حمل و نقل مواد کاملا سرد باید استفاده کرد

11: ظروف چینی  :

از بهترین ظروف غذا  خوری می توان به ظروف

چینی اشاره کرد  که  خوشبختانه این ظروف مرغوب

در اكثر خانه ها وجود دارد و مورد استفاده قرار می گیرد

البته معمولا ظرف چینی  را نمی توان برای پخت غذا

استفاده کرد كه یكی از علت‌های اصلی آن عدم طراحی

صحیح در ساخت این نوع ظرف است.

بنابراین، غذا را باید در ظرف دیگری طبخ و برای میل كردن از ظروف چینی استفاده كرد. درمجموع، این نوع ظروف كاملاً بهداشتی‌اند و استفاده از آن‌ها اشتها را تحریك و باعث وجد و نشاط انسان می‌گردند و همین امر موجب پیشگیری از بیماری‌ها خواهد شد؛ البته به شرطی كه ظروف چینی از كیفیت خوبی برخوردار باشند. این نوع ظروف علاوه بر آن‌ كه از نظر بهداشتی بسیار مفیدند، شستشوی آن‌ها نیز بسیار راحت و آسان است.

ظروف مسی ( آیا قابلمه مسی برای پخت و پز خوبه ) ؟

ظروف مسی در گذشته رواج بیشتری داشتند و مورد استفاده قرار می گرفتند

در حال حاضر به نظر می رسد که باید به چند نکته برای استفاده ،انتخاب و خرید ظروف مسی دقت کرد.

1 : این ظروف را باید هر چند وقت یک بار قلع اندود کنید  و هزینه و رفت و آمد و قلع اندود کردن آن را پرداخت کنید. ضمنا معمولا در قلعی که فلز مس با آن اندود می شود مقداری سرب وجود دارد که می تواند بسیار خطرناک باشد. دلیل قلع اندود کردن نیز این است که اکسید مس سمی است .

2: هزینه خرید و مخصوصا نگهداری این ظروف بالاتر از دیگر ظروف می باشد

3: معمولا طبخ غذا های سرخ کردنی در این ظروف مناسب نمی باشد.

4: انتقال حرارت بسیار خوب از مزیت های این ظرف می باشد که باعث پخت سریعتر و بهتر می شود و برای دم کردن برنج مخصوصا در اندازه های بزرگ بسیار عالی است.

5: باید به سنگینی و جاگیر بودن این ظروف نیز توجه شود.

به نظر می رسد که انتخاب ظروف مسی برای موارد تزئینی و همچنین برای دم کردن برنج مخصوصا در سایز بزرگ گزینه خوبی می تواند باشد.

مضرترین و سالم ترین قابلمه کدام است؟

ممکن است جواب این سوال در هر جامعه و کشوری متفاوت باشد و روش های تولید ظروف بیشترین تاثیر را دارد .

به نظر می رسد در حال حاضر استفاده از ظروف نچسب و تعویض به موقع آن ها از مهمترین موارد باشد.

چه قابلمه ای برای پخت و پز مناسب است؟

با توجه به توضیحاتی که در بالا داده شد باید متوجه شده باشیم که سوال بالا را باید به شکلی دیگر مطرح کنیم و بگوییم که چه غذایی را باید در چه ظرفی پخت تا بتوانیم درک بهتری از این موضوع داشته باشیم. توصیه ما به شما این است که ظروف نچسب و مخصوصا ظروف تفلون یا سرامیکی را در اولیویت استفاده خود قرار دهید و بسیار با احتیاط و با رعابت نکات از این ظروف استفاده کنید و بلافاصله بعد از خط و خش افتادن آن ها را تعویض کنید.

بهترین قابلمه برای پخت غذا کدام است؟

ضمنا برای دم کردن برنج بهتر است از ظروف مسی استفاده کنیم . همچنین گاهی اوقات استفاده از ظروف پیرکس یا چینی هایی خاص می تواند گزینه مناسبی باشد. از ظروف سفالی و گلی یا سنگی نیز می توانید برای طبخ غذاهای آبکی استفاده کنید مانند آبگوشت ، دیزی یا سوپ و آش اما باید تمهیداتی داشته باشید تا ذرات جامدی که داخل این ظروف گیر می کنند را خارج کنید و کاملا آن را تمیز کنید که این امر سخت و زمان بر و در برخی موارد غیر ممکن می باشد. در انتها پیشنهاد می کنم با خواندن کامل این مقاله سعی کنید به درک درستی در استفاده از ظروف مختلف برای غذاهای متنوع دست پیدا کنید.